Gjuha dhe muzika janë dy forma themelore të shprehisë njerëzore dhe janë të ndërthurura në një mënyrë të ndërlikuar në jetën tonë të përditshme. Kërkimet më të fundit kanë hedhur dritë mbi marrëdhënien magjepsëse midis gjuhës sonë amtare dhe aftësive tona muzikore.

Sipas kërkimeve të fundit të kryera nga Universiteti i Auckland dhe Universiteti Yale, gjuha juaj amtare mund të ndikojë shumë në aftësinë tuaj muzikore. Në studimin e tyre, ata krahasuan aftësitë melodike dhe ritmike të pothuajse një gjysmë milioni njerëzve! 

Gjuhët tonale, si kinezishtja Mandarin ose Yoruba, përdorin variacione të intonacionit, ose tone, për të diferencuar fjalët. Rritja në një mjedis gjuhësor tonal i ekspozon individët ndaj një peizazhi të pasur melodik, duke rritur ndjeshmërinë e tyre ndaj variacioneve më të vogla të zërit. Megjithëse kjo mund të mësohet deri në një farë mase nga të gjithë, individët që flasin gjuhë tonale shfaqin aftësi të natyrshme të perceptimit të intonacionit në muzikë, duke u mundësuar atyre të dallojnë dhe riprodhojnë meloditë muzikore me saktësi më të madhe. 

Kjo aftësi e shtuar për të dalluar variacionet e intonacionit të zërit, krahasuar me folësit e gjuhëve jotonale, mund t’i atribuohet ekspertizës perceptuese të zhvilluar përmes një ekspozimi gjatë gjithë jetës ndaj kontrasteve tonale në gjuhë. Sistemi i mirë akorduar i tyre i dëgjimit i lejon ata të zbulojnë ndryshime të nuancuara në intonacion muzikor, duke çuar në një vlerësim dhe kuptim më të thellë të motiveve melodike. 

Përtej perceptimit të intonacionit të zërit, gjuha jonë amtare ndikon gjithashtu në sensin tonë të ritmit dhe minutazhit në muzikë. Motivet ritmike dhe tiparet prozodike të pranishme në gjuhë kontribuojnë në ndjenjën tonë natyrale të minutazhit dhe perceptimit të ritmit. Gjuhët me struktura komplekse ritmike, të tilla si gjuhët afrikane si Swahili ose Ewe, nxisin një ndjenjë të fortë ritmike tek folësit e tyre. Ky ekspozim ndaj motiveve të ndërlikuara ritmike përkthehet në një ndjeshmëri të shtuar ndaj ritmit në muzikë. 

Nga ana tjetër, folësit e gjuhëve jotonale mund të shfaqin një ndjeshmëri të ndryshme ritmike. Për shembull, gjuhët me ritme të stresit, si Anglishtja, ku theksi vihet në rrokjet e theksuara në intervale të rregullta, mund të ndikojnë në perceptimin e individëve për ritmin muzikor. Këto modele ritmike specifike për gjuhën mund të manifestohen në mënyrën se si individët sinkronizojnë lëvizjet e tyre me muzikën, interpretojnë frazat muzikore ose madje si shprehen përmes kërcimit.

Është thelbësore të kuptohet se ndikimi i gjuhës në aftësitë muzikore nuk është vetëm për shkak të faktorëve gjuhësorë. Kultura luan një rol të rëndësishëm në formimin e gjuhës dhe muzikës, duke vepruar si një urë lidhëse midis dy fushave. Traditat, zhanret dhe preferencat muzikore ndryshojnë sipas kulturave dhe gjuha shërben si bartëse e vlerave kulturore dhe estetikës.

Konteksti kulturor në të cilin ne rritemi ndikon në ekspozimin tonë ndaj stileve të veçanta muzikore, instrumenteve dhe praktikave të performancës. Gjuha jonë amtare na ofron një dritare në nuancat kulturore të muzikës, duke na lejuar të kuptojmë dhe interpretojmë shprehitë muzikore brenda kornizës së tyre socio-kulturore. Si rezultat, aftësitë tona muzikore janë të ndërthurura thellë me pëlhurën kulturore të thurur nga gjuha dhe edukimi ynë. 

Gjuha jonë amtare luan një rol të rëndësishëm në formimin e aftësive tona muzikore. Nëpërmjet perceptimit tonal, folësit e gjuhës tonale zhvillojnë një ndjeshmëri të rritur ndaj variacioneve të intonacionit në muzikë. Në një mënyrë të ngjashme, prozodia e gjuhës dhe modelet ritmike ndikojnë në ndjenjën tonë të ritmit dhe minutazhit. Për më tepër, konteksti kulturor i ngulitur në gjuhën tonë ushqen të kuptuarit dhe vlerësimin tonë të muzikës brenda kontekstit të saj specifik socio-kulturor. 

Duke kuptuar lidhjet e ndërlikuara midis gjuhës, kulturës dhe njohurisë muzikore, ne fitojmë një vlerësim më të thellë për shumëllojshmërinë e përvojave muzikore në mbarë botën. Të kuptuarit sesi gjuha jonë amtare ndikon në aftësitë tona muzikore jo vetëm që pasuron të kuptuarit tonë të njohurisë njerëzore, por gjithashtu nxit mirëkuptimin dhe vlerësimin ndërkulturor për gjuhën universale të muzikës.

Angelina Berndt

Përkthyes: Ejona Limanaj

Burimet:

Your native language may affect your musical ability – The University of Auckland.

Native language might shape musical ability

Language experience predicts music processing in a half-million speakers of fifty-four languages