Muzika gjithmonë ka qenë diçka më shumë për mua sesa thjesht një tingull. Nuk është thjesht një zhurmë në sfond apo një hobi. Ndihem sikur jam pjesë e saj, duke formësuar mendjen time dhe mënyrën e të menduarit. Kur zgjohem, melodia e parë që dëgjoj mund të ndryshojë mënyrën se si rrjedhin orët e para të ditës sime. Kur ndihem keq, muzika mund të më ngrejë moralin ose të më tërheqë më thellë në trishtim. Ajo vepron si një pasqyrë dhe një udhërrëfyes, një shoqërues që qëndron me mua.

Shkencëtarët kanë studiuar se si muzika ndikon në tru dhe trup, por unë ndiej se ndikon çdo ditë, edhe pa të dhëna. Mund të më ngadalësojë frymëmarrjen, të më zbusë rrahjet e zemrës ose të më shpejtojë pulsin. Mund të më mbështjellë me nostalgji aq fort sa të më dhembë ose të më shtyjë drejt shpresës kur ndihem i humbur. Fuqia e muzikës është e jashtëzakonshme dhe kjo ndonjëherë më frikëson. Një këngë e vetme mund ta ndryshojë plotësisht humorin tim, pikëpamjen dhe madje edhe ndjenjën time për veten.

Muzika nuk ndikon vetëm te njerëzit. U krye një studim interesant ku studiuesit luajtën lloje të ndryshme muzike për bimët. Ata zbuluan se bimët e ekspozuara ndaj muzikës klasike ose të butë instrumentale u rritën më shpejt dhe u bënë më të shëndetshme, ndërsa ato të ekspozuara ndaj zhurmës së lartë dhe kaotike u dobësuan. Duket e çuditshme, por ka kuptim. Dridhjet lëvizin nëpër ajër, tokë dhe ujë. Jeta gjithashtu i përgjigjet këtyre vibracioneve, qoftë një bimë që lëviz drejt një tingulli apo një njeri që mbyll sytë ndërsa një tingull rezonon brenda.

Ashtu si bimët anohen nga një melodi, ndonjëherë e ndiej trupin tim që i përgjigjet muzikës. Një këngë e ngadaltë më bën të marr frymë më thellë, supet më relaksohen dhe mendimet e mia qartësohen. Një ritëm i fortë më bën të lëvizin këmbët pothuajse pa vullnetin tim. Është sikur muzika u flet drejtpërdrejt pjesëve të mia që nuk i kontrolloj plotësisht.

Studiuesit kanë zbuluar se muzika mund të ndihmojë në uljen e shenjave të depresionit dhe ankthit. Ajo mund të shkaktojë çlirimin e dopaminës, kimikatit të trurit që shkakton ndjesi të mira, dhe të ulë kortizolin, hormonin e stresit. Mund të përmirësojë përqendrimin, kujtesën dhe madje edhe mënyrën se si përballemi me dhimbjen. Spitalet ndonjëherë përdorin terapinë muzikore për pacientët që shërohen nga operacioni ose që përballen me sëmundje kronike. Por përtej shkencës, ka diçka pothuajse magjike në mënyrën se si muzika mund të arrijë pjesë të trupit tonë që fjalët nuk munden.

Kur reflektoj mbi momentet më të vështira të jetës sime, mund të kujtoj saktësisht këngët që po dëgjoja. Disa u bënë spirancat e mia. Të tjera u shndërruan në plagë që nuk munda t’i prekja për vite me radhë sepse më kujtuan shumë atë që kisha humbur. Muzika i mban emocionet ashtu si kavanozët e qelqit që përmbajnë dritë, dhe kur i hap, gjithçka derdhet jashtë. Ndonjëherë e lëshoj. Ndonjëherë nuk mund ta përballoj.

Ajo që më magjeps gjithashtu është se sa universale është muzika. Në çdo kulturë dhe gjatë gjithë historisë, njerëzit kanë krijuar muzikë. Me bateri, flauta, instrumente me tela, zëra, çdo komunitet ka gjetur mënyra për t’i dhënë tingujve kuptimplotë. Ndoshta sepse muzika ekzistonte para gjuhës. Ose ndoshta sepse zemrat tona e njohin ritmin që nga momenti që lindim. Në fund të fundit, mendoj se jemi ndërtuar prej saj,

Për mua, muzika është një nevojë. Më ka ndihmuar në kohë kur fjalët dështonin dhe kur pesha në gjoks ndihej e padurueshme. Më ka dhënë forcë kur isha shumë e rraskapitur për të vazhduar. Më kujton se bukuria ekziston edhe përmes dhimbjes dhe nuk mendoj se mund të jetoja pa të. Ose ndoshta mund të jetoja, por nuk do të isha i njëjti person.

Unë besoj se nëse bimët mund të rriten drejt muzikës, edhe ne mundemi. Mund të arrijmë tingujt që na bëjnë më të fortë, më të butë dhe më të gjallë. Mund të zgjedhim këngët që na kujtojnë se kush duam të jemi. Dhe në ato momente kur jeta ndihet e tepërt, ndoshta e tëra çfarë duhet të bëjmë është të shtypim butonin “luaj” dhe ta lëmë muzikën të na udhëheqë, notë pas note, përsëri tek vetja.

Cassandre Journoud

Përktheu: Dora Arifi

Burimet:
Mona Lisa Chanda and Daniel J. Levitin – “ Neurokimia e muzikës ” (2013)
Anindita Roy Chowdhury and Anshu Gupta – “ Efekti i Muzikës te Bimët ” (2015)
Wei Guo and Wenxiu Yu – “Efekti i përmirësimit të vlerësimit të muzikës në shëndetin mendor të audiencës” (2020)